19 konsorcjów otrzyma niemal 77,5 mln zł na prowadzenie swoich badań w ramach szóstej odsłony konkursu „Projekty aplikacyjne” organizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Wśród laureatów jest konsorcjum współtworzone przez Politechnikę Krakowską, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz firmę Geyer & Hosaja, które realizuje projekt pn. „Redukcja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w wyniku produkcji pro-ekologicznych materiałów elastomerowych”. – Chcemy opracować prośrodowiskowe kompozyty polimerowe, które będą powszechnie wykorzystywane w działalności człowieka, a ich spalanie będzie skutkowało mniejszym obciążeniem środowiska – mówi prof. dr hab. inż. Witold Żukowski z Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej, kierownik zespołu prowadzącego badania na Politechnice Krakowskiej
 
 
Logo NCBR
 
 
Jak tłumaczy prof. Witold Żukowski (na zdjęciu / archiwum prywatne W.Ż.), zanieczyszczenia, które trafiają do atmosfery w wyniku działalności człowieka, generują znaczne koszty zdrowotne, społeczne oraz ekonomiczne. Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza zwiększa ryzyko zachorowania na choroby, które wywoływane są przez biologiczne patogeny, takie jak bakterie czy wirusy, w tym koronawirusy. W grupie zwiększonego ryzyka są dzieci, osoby z chorobami układu krążenia i oddechowego, z cukrzycą, otyłością oraz ludzie starsi. Co więcej, taka ekspozycja wiąże się też ze zwiększoną umieralnością i skróceniem długości życia. 
 prof. Witold Żukowski
W wyniku spalania w domowych piecach i kotłach energetycznych odpadów komunalnych, a więc tworzyw sztucznych, wyrobów gumowych i lakierowanych mebli do atmosfery emitowane są związki o wysokiej toksyczności: polichlorowane dibenzofurany i dibenzodioksyny, wielopierścieniowe i jednopierścieniowe węglowodory aromatyczne, cyjanowodór, chlorowodór, tlenki azotu, siarkowodór, tlenki siarki i inne. Należy pamiętać, że zanieczyszczenia powietrza powstają także poprzez niekontrolowane procesy spalania – pożary.
 
Celem projektu „Redukcja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w wyniku produkcji pro-ekologicznych materiałów elastomerowych” jest opracowanie prośrodowiskowych kompozytów polimerowych, które będą powszechnie wykorzystywane w działalności człowieka, a ich spalanie będzie skutkowało mniejszym obciążeniem środowiska. – Powstaną polimery, które w wyniku spalania kontrolowanego (np. cementownie) nie będą emitować szkodliwych substancji toksycznych takich jak bromopochodne związki z grupy dioksyn, co jest w tym momencie pilnym, a jeszcze nierozwiązanym problemem środowiskowym – mówi prof. dr hab. inż. Witold Żukowski z Politechniki Krakowskiej. – Z kolei w wyniku spalania niekontrolowanego, materiały nad którymi pracujemy nie będą prowadziły do wypadków śmiertelnych związanych z zatruciem, dlatego, że zredukowane zostaną stężenia toksycznych gazów. Wreszcie w wyniku spalania w piecach przydomowych w mniejszym stopniu będą negatywnie wpływać na zdrowie ludzi.
 
Liderem projektu, którego całkowity koszt oszacowano na blisko 7,7 mln zł jest Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. Przedsięwzięciem kieruje dr hab. inż. Przemysław Rybiński, prof. UJK oraz dr hab. Joanna Czerwik-Marcinkowska, prof. UJK. Do zadań kieleckiego zespołu naukowców należy przygotowanie nowych napełniaczy i kompozycji polimerowych o ograniczonej palności i toksyczności spalin, badania palności i badania mechaniczne próbek oraz część analiz chemicznych spalin. 
 
Zadania powierzone Politechnice Krakowskiej realizowane będą na Wydziale Inżynierii i Technologii Chemicznej, w Zakładzie Chemii Nieorganicznej, którym kieruje prof. dr hab. inż. Witold Żukowski. Naukowcy z PK wykorzystają warunki wytworzone za pomocą złoża fluidalnego do przeprowadzenia procesów spalania różnych materiałów polimerowych w odpowiednich warunkach temperatury i dostępu utleniacza. Reaktor fluidyzacyjny połączony zostanie z odpowiednim zestawem urządzeń analitycznych w celu określenia składu gazów spalinowych powstających podczas spalania w założonych warunkach. – Dzięki temu określimy indeksy toksyczności spalin dla próbek standardowych polimerów i nowo wytworzonych w wyniku projektu. Na tej podstawie stwierdzimy zasadność stosowania nowych receptur mieszanek polimerowych, co będzie stanowiło podstawę ich wdrożenia w skali przemysłowej – dodaje prof. Żukowski.
 
Oprócz Politechniki Krakowskiej i Uniwersytetu Jana Kochanowskiego członkiem konsorcjum jest także Geyer & Hosaja Sp. z o.o. – firma zajmująca się produkcją wyrobów gumowych. Do zadań partnera przemysłowego należą badania fizykochemiczne mieszanek i materiałów elastomerowych (kinetyka sieciowania, lepkość, twardość, analiza termiczna), profesjonalne badania nowych rynków europejskich dla uzyskanych w projekcie produktów oraz ochrona własności intelektualnej jego wyników. 
 
Finansowanie dla swoich prac badawczych w ramach konkursu „Projekty aplikacyjne” otrzymało 19 konsorcjów. Rekomendowana kwota dofinansowania dla konsorcjum z udziałem PK to blisko 5,5 mln zł. Celem programu „Projekty aplikacyjne” jest zwiększenie skali wykorzystania nowych, rodzimych technologii przez polskie firmy. Konkurs realizowany jest dzięki środkom z Funduszy Europejskich w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. 
 
 
 
(bk)