Zmarł prof. Józef Nizioł, były rektor Politechniki Krakowskiej

 

 

 

Prof. dr hab. Józef Nizioł urodził się 2 marca 1938 r. w Krzemienicy na Podkarpaciu. W 1956 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza w Łańcucie. Już podczas nauki w szkole średniej wykazywał duże zainteresowanie naukami ścisłymi. Z sukcesami startował w olimpiadach z trzech przedmiotów: matematyki, fizyki i chemii. To właśnie zdobycie tytułu laureata w olimpiadzie z matematyki pozwoliło mu zostać studentem Uniwersytetu Jagiellońskiego bez egzaminu wstępnego. W 1961 r. obronił pracę magisterską pt. „Pierwszy stopień dyfuzji”, której promotorem był prof. Mirosław Krzyżański. W tym samym roku podjął pracę na Politechnice Krakowskiej. W 1967 r. otrzymał stopień doktora za rozprawę doktorską „Nieliniowe probabilistyczne metody analizy drgań elementów konstrukcyjnych”. Praca ta otrzymała wyróżnienie. W 1975 r. uzyskał habilitację, a jego rozprawa „Dynamika żyroskopów ze szczególnym uwzględnieniem żyroskopu całkującego w nieliniowym ujęciu deterministycznym i probabilistycznym” została wyróżniona i otrzymała nagrodę ministra. Tytuł profesora zwyczajnego został mu nadany w 1987 r. 

 

Prof. Józef Nizioł był specjalistą w obszarach: mechaniki, dynamiki maszyn, teorii drgań mechanicznych i wibroizolacji. Uznany autorytet w dziedzinie mechaniki nieliniowej. Wyróżnić można kilka grup tematycznych związanych z prowadzonymi przez niego badaniami: dynamika żyroskopów pod działaniem wymuszeń stochastycznych w ujęciu nieliniowym; minimalizacja drgań w układach ciągłych dyskretnych i hybrydowych; analiza wytrzymałościowa i wytężeniowa dużych obiektów przemysłowych i maszyn budowlanych, a szczególnie maszyn do robót ziemnych; wibroizolacja maszyn i narzędzi ręcznych na stanowiskach pracy, jak i u ich producenta; bierne oraz aktywne metody obniżania wibroaktywności kabin maszyn drogowych i budowlanych. Prace badawcze prowadzone przez prof. Nizioła miały niezwykle ważne znaczenie dla przemysłu i gospodarki. Wymienić tu można choćby opracowanie wytycznych do projektowania linii elektroenergetycznych najwyższych napięć dla przedsiębiorstwa BSiPE Energoprojekt w Krakowie czy zoptymalizowanie dynamicznych walców wibracyjnych – CBK „MADRO” w 1995 r. uruchomiła produkcję drogowych walców wibracyjnych o zwiększonej efektywności zagęszczania gruntu przy równoczesnym obniżeniu wibroaktywności kabin. Z kolei efektem wieloletniej współpracy z Hutą Stalowa Wola było obniżenie hałasu w kabinach całej generacji spycharek gąsienicowych, zaś współpraca z Hutą im. Sendzimira doprowadziła do wydłużenia pracy mostów przeładunkowych o ponad 6 lat.

 

Prof. Józef Nizioł był autorem lub współautorem 12 monografii, książek i podręczników akademickich, a także 180 artykułów naukowych w specjalistycznych pismach krajowych i zagranicznych. Wśród najważniejszych tytułów wymienić należy: „Random Vibration of Mechanical Systems” (wsp. K. Piszczek), „Metodyka rozwiązywania zadań z mechaniki”, „Nowe metody eliminacji drgań przenoszonych na ludzi i konstrukcje” (wsp. M. Markiewicz), „Dynamika układów mechanicznych”. Prof. Józef Nizioł wypromował 22 doktorów. Był recenzentem ponad 40 doktoratów i ponad 30 habilitacji, a także promotorem do godności doktora honoris causa dla czterech osób. Prowadził wykłady z przedmiotów: mechanika ogólna, teoria drgań, dynamika maszyn, matematyka, wytrzymałość materiałów, hydromechanika. Na studiach doktoranckich i indywidualnych prowadził wykłady i zajęcia z rachunku prawdopodobieństwa, teorii procesów stochastycznych, teorii drgań i stateczności ruchu, modelowania matematycznego układów fizycznych, optymalizacji układów wibroizolacji. 

 

Uczony pełnił wiele ważnych funkcji na Politechnice Krakowskiej. W latach 1973-1977 był prodziekanem Wydziału Mechanicznego. W okresie 1976-1981 dyrektor Międzywydziałowego Instytutu Fizyki PK. Od 1981 do 1987 r. prorektor – kolejno do spraw: rozwoju uczelni, badań i współpracy z zagranicą, kształcenia kadr. Prorektorem był także w latach 1988-1990 (ds. dydaktyki).  W 1990 r. objął najwyższą funkcję na uczelni – rektora Politechniki Krakowskiej. Sprawował ją przez dwie kadencje (1990-1993 i 1993-1996). W latach 1996-2008 był dyrektorem Instytutu Mechaniki Stosowanej. 

 

Niezwykle bogaty dorobek naukowy, dydaktyczny i organizatorski prof. Józefa Nizioła spotkał się z uznaniem wielu gremiów. Był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem kilku komitetów Polskiej Akademii Nauk, członkiem Rady Naukowej Centrum Badań Kosmicznych PAN, a także Polskiego Komitetu Normalizacji (1996-2000), Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego VI kadencji (1996-1999), Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Był także członkiem rzeczywistym Akademii Nauk Inżynieryjnych Federacji Rosyjskiej. W 1994 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Chemiczno-Technologicznej w Iwanowie (obecnie: Iwanowski Państwowy Uniwersytet Chemiczno-Technologiczny). W 2006 r. tytuł doktora honoris causa nadała mu Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, a w 2008 r. Politechnika Krakowska. W 2009 r. został profesorem honorowym Politechniki Warszawskiej. 

 

 

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1982), Krzyż Sybiraków (1994), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1996), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2005), Herkules Wiśnicki (2001, za pracę społeczną na rzecz rozwoju gminy), Honorowy Obywatel Miasta Nowego Wiśnicza (2008), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1983), Medal Hugo Steinhausa z okazji 60-lecia działalności Polskiego Towarzystwa Matematycznego i XIII Zjazdu Matematyków Polskich (1989), Medal Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (1994), Złoty Medal 50-lecia Politechniki Krakowskiej (1995), Honorowa i Złota Odznaka Politechniki Krakowskiej, Nagroda im. Profesora Zbigniewa Engela „Profesor – Senior” (2020). 

 

 

Nabożeństwo żałobne odbędzie się w poniedziałek 1 lutego 2021 r. o godz. 13.40 w kaplicy pw. Zmartwychwstania Pańskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

 

 

 

Fot. Jan Zych