Bogaty księgozbiór Bohdana Paczowskiego w Bibliotece Politechniki Krakowskiej

 

 

 

Bohdan Paczowski (1930-2017) był uznanym na świecie architektem oraz publicystą i fotografem, mieszkającym przez wiele lat w Luksemburgu. Studiował na Politechnice Krakowskiej i Politechnice Mediolańskiej. Swoje pracownie architektoniczne prowadził w Mediolanie, Paryżu i Luksemburgu. Jego najważniejsze projekty architektoniczne to: powiększenie siedziby Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, nowy terminal lotniska Findel oraz dworzec TGV, a także pawilon Luksemburga na Expo 1992 w Sewilli. W grudniu 2009 r. wygrał konkurs na projekt Muzeum Historii Polski w Warszawie. Bohdan Paczowski był autorem kilku monografii oraz wielu artykułów i esejów. Architekt i jego żona Maria Paczowska (1932-2019; pisarka i eseistka, autorka powieści „Sentymenty” oraz lektorka wydawnictwa Mondadori w Mediolanie), związani byli ze środowiskiem paryskiej „Kultury”. Utrzymywali kontakty z najważniejszymi osobami z kręgów artystycznych i literackich. Przyjaźnili się m.in. z Witoldem Gombrowiczem i jego żoną Ritą.

 

Po śmierci Bohdana Paczowskiego, jego żona podjęła starania, by ich księgozbiór w całości trafił do odpowiedniej instytucji. Ze względu na związki Bohdana Paczowskiego z PK, wybór padł na Bibliotekę Politechniki Krakowskiej. W 2017 r. pracownicy z BPK otrzymali zaproszenie do rodzinnego domu Paczowskich w Luksemburgu. W czasie pobytu dokonali szczegółowego przeglądu księgozbioru i sporządzili raport. Na jego podstawie zdecydowano o przyjęciu darowizny. W roku 2018 podjęto czynności prawne, natomiast po śmierci Marii Paczowskiej w 2019 r. przeprowadzono działania organizacyjno-logistyczne, w wyniku których księgozbiór został przewieziony do Krakowa. Kolekcja liczy 12 950 woluminów (z wyłączeniem czasopism i map).

 

Największy dział tematyczny księgozbioru dotyczy sztuki, w tym głównie architektury, urbanistyki, malarstwa i fotografii. Uzupełniają go równie bogate zbiory z zakresu literatury obcej, literatury polskiej, filozofii i religii oraz historii. Znaczącą grupę stanowią słowniki (językowe i tematyczne) i encyklopedie. Dopełnieniem całości są książki z dziedziny polityki i socjologii. Swoje miejsce w księgozbiorze – z racji zamiłowania Bohdana Paczowskiego do muzyki klasycznej – znalazły druki muzyczne i zbiory nutowe. Zbiór zawiera też materiały tworzące spuściznę Paczowskich, a więc artykuły i książki autorstwa Bohdana Paczowskiego, materiały dotyczące jego działalności architektonicznej, eseistycznej i wydawniczej, korespondencję, materiały warsztatowe (wycinki prasowe). Są tutaj również materiały związane z Witoldem Gombrowiczem. 

 

– Zbiór Paczowskich stanowi nieocenione źródło wiedzy i inspiracji głównie dla studentów kierunków architektonicznych oraz dla kadry naukowej, architektów, urbanistów, projektantów oraz osób zainteresowanych sztuką klasyczną i nowoczesną – mówi mgr Agnieszka Górska z Biblioteki Politechniki Krakowskiej. – Osoby korzystające z księgozbioru może zainteresować fakt, że na wielu egzemplarzach znajdują się dedykacje znanych i cenionych osób. Jest to dodatkowy element podnoszący wartość kolekcji i wpływający na jej unikatowość. Dedykacje te ukazują odbiorcy, jak szerokie kontakty, nie tylko zawodowe, ale i prywatne posiadali właściciele księgozbioru. W książkach można znaleźć wpisy m.in. od: Kazimierza Brandysa, Józefa Czapskiego, Rity Gombrowicz, Julii Hartwig, Zbigniewa Herberta, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Wojciecha Karpińskiego, Sławomira Mrożka, Wisławy Szymborskiej, Andrzeja Wajdy czy Adama Zagajewskiego – dodaje Agnieszka Górska. 

 

 

 

 

Obecnie księgozbiór Bohdana i Marii Paczowskich jest sukcesywnie katalogowany. W pierwszej kolejności opracowano i przygotowano do udostępnienia publikacje z zakresu sztuki, architektury i urbanistyki oraz fotografii. Jest to zbiór liczący ponad 3,5 tys. pozycji. Ta część księgozbioru jest niezwykle okazała i różnorodna, przedstawia bowiem wszechstronny warsztat pracy architekta, odzwierciedla zainteresowania jego właścicieli. Znaleźć tu można bogato ilustrowane albumy przedstawiające dzieła najwybitniejszych artystów klasycznych, np. Rembrandta, Leonarda da Vinci, Claude’a Moneta, Paula Cézanne’a. Spośród współczesnych malarzy i fotografików warto wymienić Leonor Fini, Francisa Bacona, Lee Lozano, Davida Hockney’a, Pabla Picassa, Marka Rothko, Jerzego Nowosielskiego, Augusta Sandera czy Nobuyoshi Araki’ego. W zbiorze tym znajdują się również liczne katalogi wystaw organizowanych w renomowanych, światowych galeriach sztuki oraz muzeach, albumy architektury zabytkowej i nowoczesnej oraz wartościowe opracowania teoretyczne. 

 

Dyrektor Marek Górski zachęca do korzystania z kolekcji: – Książki z kolekcji Paczowskich można w prosty sposób wyszukać w katalogu komputerowym, ponieważ każdy egzemplarz jest opatrzony uwagą: „Kolekcja Bohdana i Marii Paczowskich. Dar dla Biblioteki Politechniki Krakowskiej”. Dodatkowo, na każdej książce pochodzącej z omawianej kolekcji umieszczono dedykowaną pieczątkę.

 

Wystawa „Bohdan Paczowski. Księgozbiór architekta” w Bibliotece Politechniki Krakowskiej wpisuje się w obchody setnej rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Luksemburgiem. 

 

 

Na zdjęciach, wernisaż wystawy „Bohdan Paczowski. Księgozbiór architekta” w Bibliotece Politechniki Krakowskiej  / fot. Jan Zych