14 października br. w Warszawie zostało podpisane „Porozumienie sektorowe na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce”. W uroczystości podpisania porozumienia wzięli udział m.in. minister środowiska i klimatu Michał Kurtyka, wiceministrowie Ireneusz Zyska i Wojciech Murdzek, przedstawiciele administracji, środowiska przedsiębiorców i nauki oraz jednostek otoczenia biznesu. Politechnikę Krakowską reprezentowali prorektor ds. nauki PK prof. dr hab. inż. Dariusz Bogdał oraz prof. dr hab. inż. Marek Brzeżański z Wydziału Mechanicznego PK, uczestnik prac w ramach – poprzedzającego podpisanie porozumienia – Partnerstwa wodorowego.
Jak poddają autorzy porozumienia, jego zawarcie „...jest kontynuacją procesu, który rozpoczął się 7 lipca 2020 r. wraz z podpisaniem Listu intencyjnego o ustanowieniu partnerstwa na rzecz budowy gospodarki wodorowej i zawarcia sektorowego porozumienia wodorowego. Polskie porozumienie wodorowe stanowi wyraz woli administracji publicznej, przedstawicieli przedsiębiorców i nauki oraz jednostek otoczenia biznesu podjęcia wspólnych działań na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce. Wodór odgrywa istotną rolę w dążeniu do neutralności klimatycznej, zwiększania konkurencyjności polskich firm na rynkach międzynarodowych czemu towarzyszy wzrost znaczenia technologii wodorowych dla rozwoju gospodarki światowej.
Gospodarka wodorowa jest rozumiana jako grupa technologii związanych z wytwarzaniem, przesyłem, magazynowaniem i wykorzystaniem wodoru w celu obniżenia emisyjności gospodarki.
Polskie porozumienie wodorowe stanowi odpowiedź na globalne wyzwania związane z przeciwdziałaniem skutkom zmian klimatu i w swojej treści proponuje szereg rozwiązań wpisujących się w transformację polskiej energetyki. Istotny wpływ na kształt niniejszego Porozumienia ma polityka klimatyczno-energetyczna Unii Europejskiej ujęta w Europejskim Zielonym Ładzie (ang. Green Deal), na podstawie której Rada Europejska zatwierdziła wiążący dla UE cel zakładający ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 55% w porównaniu z poziomem z roku 1990, by do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną.
Wdrażanie polityk europejskich w obszarze gospodarki wodorowej ma stanowić jedno z działań na rzecz osiągania ambitnych celów klimatycznych. Przyjęta w 2020 roku Strategia w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu (Strategia Wodorowa UE) potwierdza dążenie do wzrostu udziału wodoru w miksie energetycznym UE z obecnych 2% do 14% w terminie do 2050 r. Wykorzystanie wodoru odnawialnego umożliwi zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii, jednak w okresie przejściowym możliwa będzie produkcja wodoru niskoemisyjnego ze źródeł konwencjonalnych. W pierwszej fazie realizacji Strategii Wodorowej UE (2020 – 2024) jako cel strategiczny przyjęto osiągnięcie mocy elektrolizerów zasilanych energią z OZE na poziomie co najmniej 6 GW zdolnych do produkcji 1 mln ton wodoru rocznie. W fazie drugiej (2025 – 2030) wodór ma stać się nieodłączną częścią zintegrowanego systemu energetycznego, dzięki osiągnięciu 40 GW mocy elektrolizerów zdolnych do produkcji do 10 mln ton wodoru. W ostatniej fazie (do 2050 r.) zakładane jest osiągnięcie pełnej dojrzałości technologii wodorowych. Za najbardziej perspektywiczne uznano sektory przemysłu oraz mobilności. Wykorzystanie wodoru w przemyśle umożliwi częściowe zastąpienie paliw kopalnych do produkcji stali, amoniaku i produktów drzewa metanolowego. Potencjał wodoru został dostrzeżony w sektorach transportu, na początku we flocie pojazdów komunikacji miejskiej i ciężkich pojazdach drogowych, a w dalszej perspektywie możliwe będzie wykorzystanie wodoru w transporcie kolejowym oraz morskim i rzecznym, a nawet w lotnictwie.
(…) Zapisy Polskiego porozumienia wodorowego pozostają zgodne z przyjętymi przez Rząd RP dokumentami strategicznymi. Strategia Odpowiedzialnego Rozwoju zakłada wsparcie wykorzystania technologii wodorowych w obszarze energetycznym, transportowym i przemysłowym. Zgodnie z Polityką Energetyczną Polski do 2040 r., przyjętą przez Radę Ministrów 2 lutego 2021 r., podejmowane będą działania na rzecz rozwoju wodoromobilności oraz osiągnięcie zdolności transportu mieszaniny zawierającej ok. 10% gazów zdekarbonizowanych (przede wszystkim wodoru i biometanu) w sieciach gazowych. Z kolei Krajowy plan na rzecz energii i klimatu wesprze działalność B+R w obszarze możliwości określenia produkcji i wykorzystania technologii wodorowych w Polsce, wykorzystania wodoru do rozbudowy mocy wytwórczych energii elektrycznej oraz stosowania wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie.
We współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, przedstawiciele sektora publicznego i prywatnego zawiązali grupy robocze, które podjęły prace nad identyfikacją dostępnych i nowych rozwiązań, potrzeb, barier rozwoju oraz oczekiwań społecznych związanych z wdrażaniem gospodarki wodorowej w Polsce oraz opracowały propozycje działań nakierowanych na stworzenie odpowiedniego otoczenia rynkowego i instytucjonalno-prawnego. Realizację zapisów Porozumienia umożliwi zaangażowane środków krajowych przekazanych przez sektor publiczny, jak i wkład stron z sektora prywatnego przy wsparciu środków europejskich i międzynarodowych.
Porozumienie będzie stanowić kluczowy instrument wykonawczy Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r. określając listę długofalowych działań, do realizacji których zobowiązują się Strony poprzez zaproponowane poniżej instrumenty organizacyjne, instytucjonalne, finansowe i legislacyjne. Przedstawiony pakiet działań umożliwi jednocześnie wydłużenie perspektywy strategicznej wdrażania gospodarki wodorowej w Polsce jako nieodłącznej części polskiej energetyki po 2030 roku.”
(mas)
Na zdjęciach: 1) od lewej - kierownik Katedry Pojazdów Samochodowych prof. dr hab. inż. Marek Brzeżański i prorektor ds. nauki prof. dr hab. inż. Dariusz Bogdał; 2) prorektor ds. nauki prof. dr hab. inż. Dariusz Bogdał / fot. archiwum prywatne Dariusza Bogdała