2 kwietnia na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Studenci ze spektrum zaburzeń autystycznych (ASD) mogą liczyć na Politechnice Krakowskiej na szczególne wsparcie. To oferta indywidualnej opieki specjalisty-asystenta, pomagającego w codziennych wyzwaniach studenckiego życia. Uczelnia zaangażowała się w projekt „Asystent Studenta z ASD”, którego celem jest zwiększenie dostępności PK dla studentów neuronietypowych. Teraz w jego ramach powstaje „Inkubator Asystentów”, czyli sieć uczelnianych wolontariuszy – studentów i pracowników – którzy będą na co dzień pomagać studentom i doktorantom Politechniki ze szczególnymi potrzebami. Właśnie ruszył nabór wolontariuszy.
– Celem projektu „Asystent Studenta z ASD” jest poprawa sytuacji osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) przez stworzenie im możliwości skorzystania ze wsparcia asystenta, czyli zaufanej osoby z odpowiednimi kompetencjami do udzielenia pomocy, dostosowanej do potrzeb konkretnego studenta. Następny krok to stworzenie całej sieci osób wspierających studentów neuronietypowych – mówi dr inż. Agnieszka Łapczuk, która pełni rolę Asystenta-Lidera na PK.
Skąd potrzeba takiej pomocy? Bo na polskich uczelniach rośnie liczba studentów z ASD (to określenie szczególnego podtypu całościowych zaburzeń rozwojowych bez różnicowania na autyzm i zespół Aspergera, obejmujących wszelkie formy odmienności neurologicznej), ale świadomość ich potrzeb i dostępność środków, którymi można zwiększyć ich szanse na ukończenie studiów oraz aktywizację społeczną i zawodową, wciąż nie są wystarczające. Tymczasem – jak wskazują badania – osoby z ASD charakteryzują się szczególnymi cechami. Często mają doskonałe zdolności pamięciowe, właściwie zmotywowane potrafią szybko się uczyć i łączyć wiedzę z różnych, nawet odległych tematycznie dziedzin. Cechują je też m.in. zdolności do szczegółowego badania wąskich obszarów wiedzy, konsekwentne dążenie do wyznaczonego celu, odporność na krytykę czy wpływy zewnętrzne przy realizacji obranego celu. Jednocześnie mają też różne trudności, m.in. w rozumieniu świata społecznego, nawiązywaniu i uczestniczeniu w interakcjach z innymi studentami czy nauczycielami, podejmowaniu pracy zespołowej. Mogą mieć też trudności związane z zachowaniem w sytuacjach społecznych czy okolicznościach dla nich nowych, niespodziewanych, nagłych, a także trudności z rozumieniem formalnych, ale i nieformalnych zasad panujących na uczelni. Od wykładowców, pracowników uczelni i innych studentów, od ich życzliwości, elastyczności i otwartości zależy często czy potencjał studenta ze szczególnymi potrzebami zostanie uwolniony czy wręcz zmarnowany (w ostateczności prowadząc do decyzji o rezygnacji ze studiów).
Celem projektu „Asystent Studenta z ASD” jest poprawa sytuacji osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) przez stworzenie im możliwości skorzystania ze wsparcia asystenta, czyli zaufanej osoby z odpowiednimi kompetencjami do udzielenia pomocy, dostosowanej do potrzeb konkretnego studenta.
– Na Politechnice Krakowskiej wspieramy studentów z ASD przez poradnictwo oraz usługi asystenckie. Aby z nich skorzystać nie jest wymagane orzeczenie o niepełnosprawności ani pełna diagnoza w kierunku spektrum zaburzeń autystycznych. Każdy kto podejrzewa u siebie ASD, możesz zgłosić się i uzyskać wsparcie. Obecnie z takiego wsparcia korzysta 5 studentów. Zakres i częstotliwość pomocy ustalana jest indywidualnie i może dotyczyć różnych obszarów studenckiej codzienności np. załatwiania spraw formalnych, relacji z wykładowcami i kolegami, planowania samodzielnej nauki czy czasu wolnego – mówi dr inż. Agnieszka Łapczuk.
Teraz pod jej kierunkiem powstaje na PK sieć asystentów-wolontariuszy, którzy – po przeszkoleniu – stworzą swoisty inkubator wsparcia. – Zapraszamy do wolontariackiej grupy asystentów osoby – studentów i pracowników uczelni – które najpierw chcą się dowiedzieć więcej na temat neuroróżnorodności, a potem będą pomagać studentom z ASD i włączą się w działania na rzecz dostępności naszej uczelni. Dzięki rozszerzeniu grupy asystentów będziemy mogli pomagać większej grupie studentów niż obecnie.
Jakie wymagania musi spełnić wolontariusz kandydujący na asystenta? – Powinien cechować się komunikatywnością, empatią, zrozumieniem, szacunkiem dla studenta neuronietypowego oraz chęcią niesienia pomocy, ale też wytrwałością, odpornością na niepowodzenia i konsekwencją w działaniu – wymienia Agnieszka Łapczuk. Wolontariusz musi też być dyskretny i taktowny, będzie pracował z zachowaniem całkowitej poufności i poszanowaniem prywatności studenta z ASD.
Zakres pomocy student ze zdiagnozowanymi zaburzeniami ze spektrum autyzmu określi wspólnie z liderem asystentów na PK i asystentem-wolontariuszem. Może to być wsparcie w kontaktach z grupą innych studentów, kontaktach z wykładowcami, pomoc w załatwieniu formalnych spraw w administracji uczelni np. zapisanie się do biblioteki, złożenie wniosków w dziekanacie. W pierwszych dniach studiów może to być też np. towarzyszenie studentowi/doktorantowi neuronietypowemu w drodze z miejsca zamieszkania na zajęcia dydaktyczne albo obejście kampusów uczelni, po to, by rozpoznać ewentualne trudności związane z orientacją w terenie oraz czynnikami stresogennymi. Pomoc może też polegać na wsparciu w komunikacji podczas zajęć na uczelni czy szkoleń dla studentów, monitorowaniu dopełniania przez studenta formalności związanych z tokiem studiów. Warto jednak pamiętać, że asystent nie wyręczy studenta w obowiązkach związanych z nauką czy administracyjnych, nie ingeruje w ich wypełnianie. Tylko pomaga.
Zaangażowanie w projekt „Asystent Studenta z ASD” (to ogólnopolski program realizowany w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWR.04.01.00-IZ.00-00-027/20) to jedno z wielu działań, które Politechnika Krakowska podejmuje, by wspierać osoby ze szczególnymi potrzebami. Wszystkie koordynuje Biuro ds. Osób z Niepełnosprawnościami PK. Szeroki program działań zwiększający dostępność uczelni we wszystkich wymiarach uczelnia realizuje też dzięki 3 mln zł środków unijnych, pozyskanych na projekt „Dostępna PK”. – Staramy się zapewnić wszystkim członkom naszej społeczności równe warunki do pełnego uczestnictwa w życiu uczelni i społeczności akademickiej, w tym podczas rekrutacji, kształcenia, prowadzenia badań naukowych, udziału w wydarzeniach kulturalnych i sportowych oraz zatrudnieniu – podkreśla dr inż. Marek Bauer, prorektor Politechniki Krakowskiej ds. studenckich. Jedną z nowych inicjatyw służących temu celowi będzie powołanie na Politechnice Centrum Wolontariatu. Prace nad nim już trwają.
(mas)