W Muzeum Narodowym w Krakowie trwa wystawa „Wilno, Vilnius, Vilne 1918-1948. Jedno miasto - wiele opowieści”, przygotowana wspólnie przez krakowskie muzeum oraz Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki w Wilnie. Wśród prezentowanych prac są m.in. dzieła Ludomira Sleńdzińskiego, rektora Politechniki Krakowskiej w latach 1948 -1956.

 

 

Wśród powodów, dla których wystawa – przygotowana w roku obchodów 700-lecia Wilna – odbywa się właśnie w Krakowie jej kurator prof. Andrzej Szczerski, dyrektor MNK, wskazuje na historyczne związki tych dwóch miast, dla których istotne znaczenie ma dziedzictwo jagiellońskie, ale też życiorysy ich mieszkańców, w przeszłości i współcześnie.

 

Młoda dziewczyna siedzi na krześle. Ubrana jest w pomarańczowy sweter-golf, bordową plisowaną spódnicę, czarne rajstopy i czarne buty. Na głowie ma beżowy beret spod którego wystają krótkie pasma włosów. Za nią rozłożone są różne gazety zwrócone stronami tytułowymi w stronę widza. Tytułu nie zawsze widoczne są w całości.

W krakowskiej historii sztuki zapisały się m.in. postaci Andrzeja Wróblewskiego (urodzonego w Wilnie, tam rozpoczynającego artystyczną drogę, który po wojnie trafił do Krakowa, gdzie rozkwitł jego talent)  i właśnie Ludomira Sleńdzińskiego, wybitnego malarza i rzeźbiarza, który po wojnie mieszkał i tworzył w Krakowie, a był czołową postacią środowiska malarskiego wileńskich klasyków w II Rzeczypospolitej Polskiej. Dziekan Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, w Krakowie objął pieczę nad Wydziałami Politechnicznymi przy Akademii Górniczej, de facto pełniąc w latach 1948-1956 funkcję rektora  nowopowstałej uczelni – Politechniki Krakowskiej (najpierw jako prorektor AG ds. Wydziałów Politechnicznych, a potem mianowany rektor PK). Wcześniej, po tym jak w marcu 1945 roku opuścił Wilno i przyjechał pod Wawel,  objął Katedrę Rysunku i Rzeźby Wydziału Architektury Wydziałów Politechnicznych AG. Po 1945 roku związana z Politechniką Krakowską była także ceniona graficzka Krystyna Hirschberg-Wróblewska (matka Andrzeja), absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego. Ich prace można obejrzeć na krakowskiej wystawie.

 

Ekspozycja „Wilno, Vilnius, Vilne" prezentuje życie codzienne i twórczość w mieście w wyjątkowo skomplikowanym okresie. Datami granicznymi dla twórców ekspozycji było odzyskanie niepodległości Polski i Litwy oraz rok 1948, uważany za moment końcowy wielkiego  exodusu artystów wieleńskich do Polski. – „W  latach 1918–1948 Wilno przechodziło z rąk do rąk – stawało się częścią Polski i Litwy, było zajmowane przez hitlerowców i przez wojska radzieckie. Okupacje i wojny radykalnie zmieniły strukturę społeczną i populację miasta, wpłynęły też na jego architekturę i urbanistykę. Na wystawie poznajemy miasto z tego czasu dzięki obrazom, grafikom, zdjęciom i innym pracom ówczesnych twórców” – opisują twórcy ekspozycji.

 


W Muzeum Narodowym w Krakowie trwa wystawa „Wilno, Vilnius, Vilne 1918-1948. Jedno miasto - wiele opowieści”. Wśród prezentowanych prac są m.in. dzieła Ludomira Sleńdzińskiego, rektora Politechniki Krakowskiej w latach 1948 -1956.


 

Składa na nią  ok. 270 prac, podzielonych na 7 części: „Wizerunki Wilna”, „Walka o Wilno”, „Portrety i autoportrety artystów tworzących w Wilnie”, „Miejsca symboliczne”, „Awangarda”, „Życie codzienne”, „Pożegnanie i nostalgia”.

 

Wystawa prezentuje prace wileńskich artystów przechowywane w polskich i litewskich instytucjach dziedzictwa kulturowego. Obok znanych i wielokrotnie przedstawianych dzieł klasyków wileńskiej sztuki, m.in. Ferdynanda Ruszczyca, Jana Bułhaka, Ludomira Sleńdzińskiego (na wystawie prezentowanych jest 10 jego prac, w tym takie z motywami PK), Bronisława Jamontta, Michała Rouby, Jerzego Hoppena, można zobaczyć także obrazy i grafiki młodszego pokolenia artystów, do którego należeli m.in. Hanna Milewska, Józef Horyd czy Hadassa Gurewicz-Grodzka. Niektóre z ich dzieł są pokazywane po raz pierwszy. Przebłyski awangardy na artystycznej scenie Wilna, uchodzącej za ważny ośrodek neoklasycyzmu, są reprezentowane przez obrazy Vytautasa Kairiūkštisa i Władysława Strzemińskiego, zdjęcia studenta Bauhausu Mojżesza Worobiejczyka (Moї Vera), akwarele Bencjona Michtoma, a także model słynnego pomnika Adama Mickiewicza autorstwa Zbigniewa Pronaszki. Wizerunek Wilna został poszerzony o rozdział litewski, złożony z pejzaży i portretów Vladasa Drėmy, Antanasa Gudaitisa, Juozasa Mikėnasa, Algirdasa Petrulisa i Adomasa Varnasa. Zwieńczeniem narracji są dzieła zrodzone z nostalgii za utraconym Wilnem, w tym grafiki i obrazy Andrzeja Wróblewskiego, wybitnej postaci polskiej sztuki powojennej, zainspirowane doświadczeniami ze spędzonej przez niego w tym mieście młodości.

 

W wernisażu wystawy, który odbył się 24 maja w Gmachu Głównym  Muzeum Narodowego Krakowa, wziął udział rektor PK prof. Andrzej Szarata. W uroczystości obok polskiego ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, uczestniczyli także minister kultury Litwy Simonas Kairys oraz minister kultury i polityki informacyjnej Ukrainy Ołeksandr Tkaczenko.

 

Wystawę można zwiedzać w Gmachu Głównym MNK do 3 września br.

 

 

 

Gazeciarka (Dziewczyna z gazetami), Ludomir Sleńdziński, olej na płótnie, 1929, Muzeum Śląskie w Katowicach

Grafika z materiałów prasowych MNK

 

 

>>> Więcej o wystawie Muzeum Narodowego

 

 

 

 

 

(mas)