Wagon dla fanów gier komputerowych, podróżnych pracujących zdalnie albo przygotowany specjalnie dla pasażerów ze zwierzakami. Jest też pociąg dla podróżników luksusowo zwiedzających świat w wagonie widokowym inspirowanym Orient Expressem albo sztuką Gaudiego. Jak mogą wyglądać w niedalekiej przyszłości nowoczesne pojazdy szynowe, by odpowiadały na potrzeby podróżnych? Na to pytanie już dziś odpowiadają studenci Politechniki Krakowskiej. Wystawę najnowszych projektów szynowych pojazdów przyszłości autorstwa studentów inżynierii wzornictwa przemysłowego można oglądać w galerii Katedry Pojazdów Szynowych i Transportu Politechniki Krakowskiej (Wydział Mechaniczny, al. Jana Pawła II 37).
Inżynierowie wzornictwa przemysłowego zmieniają branżę kolejową
Studenckie koncepcje nowoczesnych pojazdów szynowych powstały jako projekty semestralne w ramach zajęć z przedmiotu „Projektowanie środków transportu szynowego”, prowadzonego na kierunku inżynieria wzornictwa przemysłowego oraz jako dyplomy inżynierskie na tym kierunku. W ramach kształcenia związanego z branżą pojazdów szynowych studenci inżynierii wzornictwa przemysłowego najpierw (w ramach przedmiotu „Budowa środków transportu szynowego”) poznają podstawową budowę i charakterystykę pojazdów szynowych na wykładach i zajęciach laboratoryjnych. Te są prowadzone z wykorzystaniem bazy laboratoryjnej Katedr Pojazdów Szynowych i Transportu Wydziału Mechanicznego Politechniki, w tym m.in. symulatora tramwaju oraz podzespołów z pojazdów kolejowych. Odbywają się też podczas wyjazdów grup studenckich do producentów taboru kolejowego i przewoźników kolejowych (m.in. NEWAG, MPK w Krakowie). – W kolejnym semestrze, w ramach wykładów z przedmiotu projektowego, studenci poznają przebieg procesu konfigurowania i projektowania pojazdów szynowych oraz wymagania i przepisy, obowiązujące w branży transportu szynowego. Analizują przykłady wdrożonych rozwiązań projektowych, poznają narzędzia do projektowania, dobre praktyki projektowe, ale też układy błędne itd. Uczą się o stosowanych rozwiązaniach konstrukcyjnych, funkcjonalnych oraz o materiałach wykorzystywanych do produkcji pojazdów szynowych – mówi dr Maciej Górowski z Katedry Pojazdów Szynowych i Transportu, prowadzący zajęcia na kierunku inżynieria wzornictwa przemysłowego. W ramach zajęć poruszane jest też tematy związane z procesem zakupu taboru (ofertowania, budżetowania i zamawiania pojazdów), przygotowywaniem materiałów do uzgodnień z klientami, dokumentacją projektową itd.
Finałem kształcenia związanego z branżą transportu szynowego jest realizacja projektu, dotyczącego pojazdów szynowych. – Bardzo ważne w procesie dydaktycznym jest to, że nie narzucamy studentom tematu projektu. Sami szukają zakresów projektowania, które w tej dziedzinie chcieliby realizować. Dajemy młodym projektantom możliwość wykazania się pomysłowością. Po analizach i obserwacjach funkcjonujących rozwiązań mogą zwrócić się w swoich projektach ku rozwiązaniom, które odpowiadają na nowe potrzeby podróżnych i zaproponować zmiany w dotychczasowym patrzeniu na branżę pojazdów szynowych. Mogą projektować zgodnie z obecnymi wymaganiami dla pojazdów szynowych – przepisami, normami, trendami, albo całkowicie puścić wodze fantazji i projektować bardziej przyszłościowo, wręcz futurystycznie. Najważniejsze w tym projektowym zadaniu są pomysłowość i kreatywność studentów – nieodzowne cechy i kompetencje zawodowych projektantów – podkreśla dr Maciej Górowski, sam praktykujący projektant pojazdów szynowych.
Podczas prac nad projektem studenci i prowadzący przedmiot nauczyciel omawiają postępy w jego realizacji, na bieżąco uzgadniają kolejne kroki tak jak podczas rzeczywistego procesu projektowania – od przeglądu istniejących rozwiązań, założeń projektowych, analiz, koncepcji po finalne projekty koncepcyjne. Egzaminem końcowym z przedmiotu „Projektowanie środków transportu szynowego” są prezentacje projektów, prowadzone w takiej formie jak podczas rzeczywistych uzgodnień z klientem. – Prowadzący przedmiot wciela się w rolę klienta, a studenci prezentują swoje koncepcje, tak by jak najbardziej przekonać do swoich pomysłów. To pozwala na rozwój kompetencji miękkich potrzebnych potem w zawodowym życiu - umiejętności prezentacji, prowadzenia dyskusji, argumentacji i przyjmowania krytyki, czyli umiejętności stanowiących „chleb powszedni” w przyszłej pracy w tym zawodzie – wyjaśnia dr Maciej Górowski.
Od wagonu do pracy zdalnej po luksusy dla fanów gier i podróży w stylu Orient Expressu
Tegoroczne projekty studentów Politechniki Krakowskiej są bardzo różnorodne. Z jednej strony, to wizje całkiem niedalekiej (prawdopodobnie) przyszłości. Odpowiadają m.in. na tak znane już – po pandemii – potrzeby pasażerów, jak np. możliwość pracy zdalnej podczas podróży. Ten temat podjęła dyplomantka PK Wiktoria Tyrała, która zaprojektowała wygodną przestrzeń pasażerską do pracy zdalnej, także dla osób z niepełnosprawnościami. Pomyślała m.in. o optymalnej przestrzeni do pracy, w tym gabarytach foteli i rozmieszczeniu ich zgodnie z obowiązującymi normami, składanych stolikach, podłokietnikach i odpowiednim oświetleniu stanowiska pracy, a także sprzyjającej skupieniu kolorystyce wagonu.
 |
 |
Wagon biznesowy to propozycja innowacyjnego wagonu biurowego z komfortową i funkcjonalną przestrzenią do pracy. Projekt Kingi Sosnowskiej, studentki III roku inżynierii wzornictwa przemysłowego, zakłada stworzenie w pociągu mobilnej przestrzeni biurowej z mini salą konferencyjną, wyposażoną w najnowocześniejsze technologie i udogodnienia.
Jest też studencki pomysł dla tych, którzy kilka godzin w pociągu chcieliby spędzić po prostu relaksując się grą w gry komputerowe. W wagonie dla graczy, zaprojektowanym przez Ewę Pis w ramach pracy inżynierskiej, są stacje gamingowe i komputery stacjonarne, są też stanowiska dla osób z własnymi urządzeniami – laptopami czy konsolami. – Proponowane rozwiązania odpowiadają na potrzeby użytkowników w zakresie zapewnienia im bezpieczeństwa, odpowiedniej infrastruktury do gry, jednocześnie eliminującej negatywne skutki wielogodzinnej rozgrywki – opisuje swój projekt autorka.
Jest też pomysł studentki III roku Joanny Proszek – dedykowany właścicielom psa czy kota, którzy marzą o komfortowej i bezstresowej podróży wspólnie ze swoim pupilem. Modułowa przestrzeń przedziału dla osób podróżujących ze zwierzętami mogłaby być swobodnie poddawana aranżacjom, by optymalnie zarządzać liczbą miejsc dla pasażerów.
 |
 |
Wśród ciekawych projektów studentów są też bardziej futurystyczne koncepcje pojazdów przyszłości. Fani Orient Expressu Michał Mucha, Kacper Kalista i Marcel Chudzik zaprojektowali „Golden Horizon Express”, w którym każdy wagon to podróż przez różne regiony Europy – od francuskiej elegancji, przez bałkański urok i tureckie detale. – Szybkość spotyka się tu z kulturowym bogactwem – reklamują swój pomysł młodzi projektanci.
Na spełnienie marzeń bardzo wymagających klientów kolei postawili też Natalia Babiuch i Wiktor Surman. Ich luksusowy wagon widokowy „Zenith” łączy komfort i wyrafinowanie, a jest inspirowany twórczością Antoniego Gaudiego, secesją i neogotykiem. – Wagon przeznaczony do kontemplacji i konwersacji wyróżnia się bogactwem form organicznych i kopułą widokową na końcu wagonu. Intencjonalny splot wizualnego doznania form i kolorów wnętrza z krajobrazami gór i lasów, stwarza poczucie jedności z naturą – przedstawiają swój projekt studenci III roku Politechniki Krakowskiej.
Wśród tegorocznych pomysłów studenckich jest też całkiem „odlotowy” pomysł na rollercoaster. „The Y” to nietypowy pojazd szynowy, zaprojektowany przez Bartosza Żelichowskiego, a inspirowany typem „Wing Coaster”. Siedzi się w nim tyłem do toru, czyli bokiem do kierunku jazdy. Według autora tego pomysłu zapewniłby on fanom parków rozrywki niespotykane dotąd mocne wrażenia.
 |
 |
 |
Młode spojrzenie wykwalifikowanych kadr z PK
Tematyka projektowania pojazdów szynowych obecna jest w programie kształcenia inżynierii wzornictwa od początku istnienia kierunku na PK, to już ponad 12 lat. Powstało w tym czasie na Politechnice Krakowskiej kilkadziesiąt innowacyjnych i ciekawych projektów. W wielu z nich autorzy, dzięki otwartości myślenia i wnikliwym analizom potrzeb użytkowników pojazdów, zaproponowali koncepcje dotychczas niespotkane w transporcie szynowym. – Niektóre projekty są prawdziwymi koncepcjami przyszłości, na razie może futurystycznymi, ale już dziś przyczyniającymi się do świeżego – odmiennego od klasycznego – spojrzenia na transport szynowy. Pokazują możliwości wprowadzenia do oferty przewozowej rozwiązań dotychczas niespotykanych, a potrzebnych z punktu widzenia oczekiwań pasażerów – podkreśla dr Maciej Górowski. Jak dodaje, branża pojazdów szynowych jest jednym z bardziej dynamicznie rozwijających się obszarów transportu. – Dzisiejszy pojazd szynowy to nowoczesne technologie, nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne i funkcjonalne, zapewniające wysoki poziom komfortu i bezpieczeństwa podróży. Do tworzenia takich pojazdów producenci i operatorzy potrzebują wykwalifikowanych projektantów, potrafiących kreować nowe standardy. Takich właśnie kształcimy na Politechnice Krakowskiej – mówi ekspert PK.
Absolwenci kierunku inżynierii wzornictwa przemysłowego, którzy zarazili się podczas zajęć pasją do pojazdów szynowych, pracują obecnie w biurach projektowych czołowych producentów taboru szynowego jak również przewoźników, wdrażając projekty i opracowując strategie rozwoju wzornictwa pojazdów.
(m)
Na zdjęciach:
1) wystawa projektów w galerii Katedry Pojazdów Szynowych i Transportu na Wydziale Mechanicznym PK / fot. Maciej Górowski
2) galeria zdjęć: wizualizacje koncepcji studenckich