Prof. Józef Kuczmaszewski Doktorem Honoris Causa Politechniki Krakowskiej

 

 

 

Senat PK uchwałą z dnia 23 lutego 2022 r. zdecydował, by nadać prof. Józefowi Kuczmaszewskiemu tytuł doktora honoris causa Politechniki Krakowskiej. Zgodnie z akademicką tradycją, godność tę otrzymują osoby szczególnie zasłużone dla nauki i kultury. Posiedzeniu Senatu PK w Collegium Maius przewodniczył rektor uczelni prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Białkiewicz. Uroczystość prowadził prorektor ds. nauki PK prof. dr hab. inż. Dariusz Bogdał. W wydarzeniu uczestniczył rektor Politechniki Lubelskiej prof. dr hab. inż. Zbigniew Pater. Laudację wygłosił prof. dr hab. inż. Sebastian Skoczypiec, kierownik Katedry Inżynierii i Automatyzacji Produkcji Wydziału Mechanicznego PK. Przedstawiając niezwykle bogate dokonania naukowe i organizacyjne laureata podkreślał, że jest on bez wątpienia jednym z najwybitniejszych przedstawicieli nauk techniczno-inżynieryjnych  w Polsce, a jednocześnie prawdziwym humanistą. – Prof. Józef Kuczmaszewski jest Człowiekiem Uniwersytetu, Człowiekiem z ogromną wiedzą, doświadczeniem i kompetencjami, Człowiekiem rzetelnym o wysokiej kulturze osobistej, Człowiekiem wrażliwym na potrzeby innych, posiadającym poczucie szczególnej misji publicznej spoczywającej na społeczności akademickiej, mającym świadomość trudów, odpowiedzialności, blasków, ale i niebezpieczeństw związanych z realizacją swojej pasji naukowej – mówił prof. Sebastian Skoczypiec. 

 

M.in. ten rys wielowątkowej twórczości prof. Kaczmaszewskiego wybrzmiał dobitnie w jego wykładzie, towarzyszącym uroczystości. Jak podkreślał laureat, do wyboru tematu wystąpienia „Technologia – dobrodziejstwo i przekleństwo ludzkości”, skłoniła go m.in. wojna na Ukrainie i głębokie poruszenie, które – szczególnie w świadomości uczonego – wywołuje, tak wyraźna podczas wojny, śmiercionośna twarz technologii. – Technologia jest sposobem na urzeczywistnianie naszych marzeń (...) Technologia przynosi ułatwienia dla codziennych kłopotów i wyzwań w życiu człowieka. A jednak w pewnym momencie dobrodziejstwo i przekleństwo technologii idą razem w kontrowersyjnej parze. Coraz bardziej ludzkość uświadamia sobie cenę, jaką musi płacić za coraz wyższe wymagania dotyczące jakości życia. Najbardziej złowrogie jej oblicze możemy obserwować u naszego sąsiada – Ukrainy – podkreślał nowy doktor honoris causa PK. – To od ludzi zależy, jak wykorzystają technologię. Nasza cywilizacja będzie się rozwijać, jeśli znajdziemy równowagę między rosnącą potęgą technologii a mądrością, z jaką nią zarządzamy. Nie zatrzymamy rozwoju technologicznego. Ten rozwój to naturalna potrzeba człowieka i naturalna konsekwencja rozwoju, to chęć poznania, to realizacja marzeń, to wreszcie potrzeba rywalizacji. Czy ten rozwój przyniesie nam szczęście, czy unicestwienie, to zależy w największym stopniu od nas. Jeszcze od nas... – wskazywał na koniec uczony. Tradycyjnie, doktor honoris causa Politechniki Krakowskiej dokonał odsłonięcia swojego nazwiska na tablicy pamiątkowej w głównym budynku uczelni przy ul. Warszawskiej 24.

 

 

 

Prof. dr hab. inż. Józef Kuczmaszewski urodził się 23 września 1951 r. Jest absolwentem Wydziału Mechanicznego Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Lublinie (od 1977 r. Politechnika Lubelska), którą ukończył w 1977 r. w specjalności technologia maszyn. Stopień doktora nauk technicznych w dyscyplinie budowa i eksploatacja maszyn uzyskał w 1981 r. na Wydziale Budowy Maszyn i Lotnictwa Politechniki Rzeszowskiej im. I. Łukasiewicza, natomiast stopień doktora habilitowanego (1996 r.) na Wydziale Budowy Maszyn i Zarządzania Politechniki Poznańskiej. W 2007 r. prezydent RP nadał Józefowi Kuczmaszewskiemu tytuł profesora nauk technicznych. 

 

Prof. Józef Kuczmaszewski od początku swojej pracy zawodowej związany jest z Politechniką Lubelską. W latach 1993-1999 był prodziekanem Wydziału Mechanicznego PL. Pełnił funkcję kierownika Zakładu Procesów i Systemów Technologicznych (1998-2000) oraz kierownika Katedry Obróbki Ubytkowej, przekształconej w 2012 r. w Katedrę Podstaw Inżynierii Produkcji (2000-2020). W roku 2002 prof. Kuczmaszewski został rektorem Politechniki Lubelskiej i funkcję tę sprawował do 2008 r. 

 

Działalność naukowa i wdrożeniowa prof. Józefa Kuczmaszewskiego dotyczy szerokiego spektrum zagadnień z obszaru inżynierii mechanicznej. Początkowo jego zainteresowania naukowe koncentrowały się na badaniach połączeń klejowych metali i technologiach kształtowania właściwości warstwy wierzchniej. Kompetencje zbudowanego przez badacza zespołu naukowego zajmującego się tymi zagadnieniami są określane jako szkoła naukowa Politechniki Lubelskiej w zakresie klejenia metali. W ramach wieloletnich badań opracowane zostały rozwiązania analityczne dotyczące wpływu niedoklejeń i pęcherzy gazowych na wytrzymałość klejowych połączeń metali, a także oryginalna technologia ozonowania powierzchni w celu przygotowania jej do klejenia. Zespół pod kierunkiem prof. Kuczmaszewskiego opracował również algorytmy prognozowania wytrzymałości połączeń klejowych. 

 

 

 

 

Uzyskany kapitał wiedzy i kompetencji w zakresie klejenia materiałów konstrukcyjnych zaowocował wieloletnią, ścisłą współpracą zespołu naukowego prof. Józefa Kuczmaszewskiego z przemysłem lotniczym, m.in. z PZL Mielec. W ramach tej kooperacji, pod kierownictwem prof. Kuczmaszewskiego zrealizowany został projekt, a co za tym idzie – obszerne badania dotyczące klejenia stopów aluminium i kompozytów epoksydowo-węglowych w technologiach secondary bonding, co-bonding i co-curing dla różnych typów połączeń oraz różnych klejów błonkowych i past. Były to badania ukierunkowane na tzw. struktury pierwszorzędowe, czyli elementy samolotu ściśle związane z bezpieczeństwem lotu.

 

Współpraca z przemysłem lotniczym zaowocowała także podjęciem przez naukowca z Politechniki Lubelskiej prac w zakresie innowacyjnych metod obróbki zaawansowanych stopów i elementów lotniczych. Kierowany przez prof. Kuczmaszewskiego zespół przeprowadził dla PZL Mielec badania procesów wysokowydajnej obróbki mechanicznej stopów tytanu i stali w celu zapewnienia produktywności w procesie hybrydyzacji, czyli połączenia technik obróbki ubytkowej i przyrostowej dla wytwarzania części i zespołów w przemyśle lotniczym. Wymiernym efektem tych prac było zwiększenie wydajności objętościowej skrawania o ok. 30 proc. w stosunku do uzyskiwanej efektywności przed rozpoczęciem projektu. Zespół z lubelskiej uczelni prowadził też dla PZL Mielec obszerne badania związane z redukcją odkształceń przy obróbce z dużymi prędkościami skrawania cienkościennych, wielkogabarytowych elementów ze stopów aluminium. W ramach tej współpracy opracowano strategię obróbki wielkogabarytowych elementów integralnych w aspekcie redukcji odkształceń poobróbkowych, równocześnie wskazując na możliwość eliminacji kosztownej, międzyoperacyjnej obróbki cieplnej.

 

Prof. Józef Kuczmaszewski był liderem merytorycznym międzyuczelnianego zespołu badawczego realizującego zadanie pn. „Nowoczesna obróbka stopów magnezu i aluminium”, a efektem tych prac było m.in. kilka rozpraw doktorskich, kilka patentów, monografia pt. „Obróbka skrawaniem stopów aluminium i magnezu” oraz wiele innych publikacji. W ramach tego projektu na Politechnice Lubelskiej została opracowana technologia modyfikacji klejów epoksydowych nanonapełniaczami w postaci krzemianów warstwowych. 

 

W ostatnich latach prof. Kuczmaszewski w ramach  współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Lublinie za angażował się też w prace nad projektem linii technologicznej  do produkcji tzw. sztucznej kości. Zespół przez  niego kierowany opracował przemysłową wersję technologii, w tym  zaprojektował urządzenia specjalne. Technologia i urządzenia zostały opatentowane m.in. w USA, a aktualnie linia jest montowana i przygotowywana do produkcji.

 

 

 

Prof. Józef Kuczmaszewski był promotorem w 11 zakończonych przewodach doktorskich, w tym 2 wyróżnionych (kolejne 3 są w toku). Z grupy wypromowanych doktorów 2 osoby uzyskały tytuł profesora, a 2 przygotowują się do przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego. Uczony jest autorem lub współautorem 10 opracowań monograficznych, 113 recenzowanych publikacji w czasopismach naukowych i naukowo-technicznych, krajowych i zagranicznych, 115 prac opublikowanych w materiałach z krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych i naukowo-technicznych. Prof. Józef Kuczmaszewski był recenzentem 37 rozpraw doktorskich, 33 rozpraw habilitacyjnych, 25 książek oraz 15 wniosków w postępowaniach profesorskich. Recenzował także wiele prac naukowych dla czasopism krajowych i zagranicznych, wnioski o uprawnienia do doktoryzowania i habilitowania. Kierował 10 projektami naukowymi uzyskanymi w postępowaniach konkursowych. Jest współautorem 9 patentów (jednego w Stanach Zjednoczonych) i 2 wzorów użytkowych. 

 

Prof. Kuczmaszewski wygłosił wiele wykładów – w kraju i za granicą – dotyczących popularyzacji wiedzy, w tym w trakcie otwartych zebrań Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich, spotkań z przedsiębiorcami, konferencji studenckich, seminariów, konferencji rektorów. Był promotorem ponad 200 prac dyplomowych, organizatorem Laboratorium Technologii Montażu na Politechnice Lubelskiej, współautorem koncepcji elastycznego systemu studiów na Wydziale Mechanicznym PL, współorganizatorem kierunków studiów zarządzanie i inżynieria produkcji oraz inżynieria produkcji. Opracował pierwszy w Polsce skrypt dydaktyczny (1990 r.) pt. „Technologia Śmigłowców. Teoria i technika klejenia”. Jest autorem artykułów w „Forum Akademickim” i prasie lokalnej na temat kształcenia inżynierów, zwłaszcza w kontekście ochrony tytułu zawodowego inżyniera. 

 

Od początku swojej pracy zawodowej prof. Kuczmaszewski jest aktywnie zaangażowany w prace organizacyjne na rzecz środowiska akademickiego oraz Lubelszczyzny i kraju. W latach 2005-2008 był wiceprzewodniczącym Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych, zaś w latach 1999-2002 członkiem Komisji Akredytacyjnej Uczelni Technicznych. Zasiadał w Radzie Fundacji Rektorów Polskich (2009-2022). Aktywnie działa w Komitecie Inżynierii Produkcji PAN, a od 2020 r. pełni funkcję przewodniczącego tego komitetu. Był także członkiem Komitetu Budowy Maszyn PAN. Należy również podkreślić działalność prof. Józefa Kuczmaszewskiego w obszarze łączenia biznesu ze środowiskiem akademickim. Przez 10 lat przewodniczył Radzie Programowej Lubelskiego Klubu Biznesu, stowarzyszeniu zrzeszającemu ponad 300 firm z regionu lubelskiego. Badacz był i jest członkiem wielu komisji oraz stowarzyszeń działających na rzecz rozwoju regionu, m.in. członkiem Rady Społecznej Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Lublinie (druga kadencja z wyboru Senatu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie) i członkiem założycielem Lubelskiego Klastra Zaawansowanych Technologii Lotniczych.

 

Za swoją aktywną działalność w różnych obszarach prof. Józef Kuczmaszewski otrzymał wiele nagród. Do najważniejszych z nich należą: Nagroda Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia w pracy organizacyjnej (sześciokrotnie), liczne Nagrody Rektora Politechniki Lubelskiej, Medal „Zasłużony dla Politechniki Lubelskiej” (2010 r.), Złoty Krzyż Zasługi (2014 r.), Srebrny Krzyż Zasługi (1997 r.), Brązowy Krzyż Zasługi (1979 r.), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1999 r.), Krzyż „Pro Ecclesia et Pontifice” (2008 r.), Medal „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego” (2011 r.), Medal Wojewody Lubelskiego (2008 r.), Medal Prezydenta Miasta Lublin (2008 r.), Medal 700-lecia Lublina (2019 r.), Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (2006 r.), Srebrna Odznaka Honorowa NOT (2004 r.), Złota Honorowa Odznaka SIMP (2003 r.). 

 

 

 

Prof. dr hab. inż. Józef Kuczmaszewski od ponad trzydziestu lat intensywnie współpracuje z Politechniką Krakowską i jej pracownikami naukowymi, m.in. prof. dr. hab. inż. Józefem Gawlikiem. W 1988 r. odbył na PK staż naukowo-dydaktyczny. Od tego czasu systematycznie bierze czynny udział w organizowanych przez Politechnikę Krakowską sympozjach „Tworzywa sztuczne w budowie maszyn”. Opracował recenzje pięciu rozpraw doktorskich, opinie w trzech postępowaniach habilitacyjnych i trzech postępowaniach o nadanie tytułu profesora. Aktywnie wspierał Wydział Mechaniczny PK w staraniach o uzyskanie pierwszych w kraju uprawnień do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego w dyscyplinie inżynieria produkcji. 

 

 

 

 

Fot. Jan Zych, Małgorzata Syrda-Śliwa