Rusza budowa Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych Politechniki Krakowskiej. Warte ponad 26 mln zł nowe centrum badawcze Wydziału Mechanicznego powstaje na terenie kampusu PK przy al. Jana Pawła II. Będzie realizowane w ramach projektu Narodowej Sieci Metrologii Współrzędnościowej (NSMET), którego liderem jest Politechnika Krakowska.
Najdokładniejsze pomiary świata w Krakowie
Naukową sieć i ośrodek badawczy światowej klasy tworzą cztery czołowe uczelnie techniczne: Politechnika Krakowska (lider konsorcjum) oraz Politechniki: Poznańska, Warszawska i Świętokrzyska. Celem sieciowej współpracy jest utworzenie w Polsce wyspecjalizowanej infrastruktury badawczej dla rozwoju metrologii współrzędnościowej – obszaru nauki zajmującego się pomiarem i obrazowaniem 3D wszelkich obiektów geometrycznych. Ważnym zadaniem NSMET będzie też wzorcowanie systemów współrzędnościowych, stosowanych w przemyśle i instytutach badawczych.
Wart ponad 49,8 mln zł projekt NSMET jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (działanie 4.2 „Rozwój nowoczesnej infrastruktury badawczej sektora nauki”). Cztery uczelnie otrzymały na jego realizację dofinansowanie w wysokości ponad 33,2 mln zł, z czego najwięcej trafi do Politechniki Krakowskiej (blisko 17 mln zł), lidera konsorcjum. Dzięki tym środkom w Krakowie zostanie doposażone działające już na Wydziale Mechanicznym PK Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej oraz powstanie Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych (LUPW).
Unikatowa, specjalnie zaprojektowana aparatura badawcza Narodowej Sieci Metrologii Współrzędnościowej pozwoli na wykonywanie w Polsce najdokładniejszych pomiarów współrzędnościowych świata. Są one wykorzystywane we wszystkich dziedzinach nauki i przemysłu – od zaawansowanej optyki, medycyny przez mechanikę, mechatronikę po energetykę. – Takie pomiary wykonuje się w zaledwie kilku światowych ośrodkach, przy czym możliwości aparaturowe polskiej sieci uczynią ją jednym z najnowocześniejszych centrów badawczych, o najszerszym zakresie badań – mówi prof. Jerzy A. Sładek, dziekan Wydziału Mechanicznego PK, pomysłodawca Narodowej Sieci Metrologii Współrzędnościowej.
Dla wielu dziedzin nauki i przemysłu
Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych Politechniki Krakowskiej stanie na terenie kampusu Wydziału Mechanicznego PK przy al. Jana Pawła II w krakowskich Czyżynach. Budynek będzie stanowił swoistą obudowę dla instalowanych maszyn pomiarowych, zapewniając im odpowiednią stabilność termiczną oraz izolację drgań i ruchów ziemi. To wymagało m.in. zaprojektowania specjalistycznych systemów klimatyzacji oraz fundamentowania.
Unikatowa, specjalnie zaprojektowana aparatura badawcza Narodowej Sieci Metrologii Współrzędnościowej pozwoli na wykonywanie w Polsce najdokładniejszych pomiarów współrzędnościowych świata.
W laboratorium zamontowana zostanie unikalna w skali międzynarodowej aparatura umożliwiająca wykonywanie pomiarów geometrii struktur wewnętrznych oraz zewnętrznych obiektów mierzonych, w skalach od nano do pomiarów wielkogabarytowych (co odpowiada zakresowi od 10^-9 m do 10^2 m). Poddawane pomiarom obiekty to przede wszystkim części maszyn i układów z różnorodnych branż przemysłu, m.in.: samochodowego, lotniczego, energetycznego (w tym odnawialnych źródeł energii), maszynowego, AGD, oraz medycyny, fotowoltaiki, technologii światłowodowych, optoelektroniki, bioinżynierii, produkcji materiałów kompozytowych i nanomateriałów, itd. Zakres realizowanych w laboratorium badań będzie obejmował pomiary tomograficzne w skali nano oraz mikro, nano pomiary współrzędnościowe geometrii mierzonych elementów oraz topografii ich powierzchni, pomiary multisensoryczne części maszyn wykonywane z zastosowaniem skanujących głowic stykowych oraz głowic optycznych, których funkcjonowanie oparte jest na różnych zjawiskach fizycznych, a także pomiary wielkogabarytowe elementów, których najdłuższy wymiar sięga 8 m, z mikronowymi dokładnościami.
– Biorąc pod uwagę kompleksowość planowanego wyposażenia, jego najnowocześniejszy i najdokładniejszy z obecnie dostępnych charakter, nasze laboratoria dołączą do światowej czołówki i będą dysponowały takimi możliwościami w zakresie infrastruktury badawczej jak wiodące laboratoria metrologiczne przy Krajowych Instytutach Metrologicznych w Niemczech, w Wielkiej Brytanii oraz w Stanach Zjednoczonych – podkreśla dr hab. inż. Adam Gąska, prof. PK, kierownik Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej Politechniki Krakowskiej i projektu NSMET.
Budynek nowego laboratorium w formule „Zaprojektuj i wybuduj” wykona firma OLEXBUD, wartość kompleksowej umowy (m.in. na prace projektowe, budowlane oraz związane z zagospodarowaniem terenu wokół laboratorium) opiewa na 12 mln zł. Wartość infrastruktury badawczej nowego laboratorium to z kolei około 14,4 mln zł. Dla inwestycji zostały już wydane stosowne pozwolenia (decyzja o ULICP i pozwolenie na budowę). Planowany termin zakończenia prac to koniec 2023 roku.
Podstawowe parametry budynku Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych
Powierzchnia zabudowy – 520 m2. Powierzchnia użytkowa – 615,07 m2. Powierzchnia całkowita – 780,25 m2. Kubatura – ok. 5 954 m3. Wysokość budynku: 11,5 m. Wymiary zewnętrzne budynku: 20 x 26 m. Liczba kondygnacji nadziemnych: 2
Politechnika Krakowska rozwija nowoczesną infrastrukturę badawczą
Nowe laboratorium Wydziału Mechanicznego nie jest jedynym, o które wzbogaci się w tym roku uczelnia. W styczniu br. do użytku zostało oddane Wydziałowe Laboratorium Badawcze Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej. Zostało wyposażone w najwyższej klasy sprzęt do prowadzenia badań fizykochemicznych w wielu obszarach nauki i przemysłu. Mogą z niego skorzystać nie tylko badacze i studenci WIiTCh, ale też innych wydziałów uczelni oraz zewnętrznych jednostek naukowych. Nowe centrum badawcze ma też bogatą ofertę dla partnerów przemysłowych. Zakres badań, które będzie można podejmować w nowym laboratorium, jest bardzo szeroki – obejmuje tematy z obszarów technologii i inżynierii chemicznej, katalizy, chemii, w tym chemii farmaceutycznej, a także biotechnologii przemysłowej, nanotechnologii i nanomateriałów, inżynierii materiałowej, fizyki, bioinżynierii, inżynierii środowiska.
Wiosną tego roku zostanie oddane do użytku kolejne ważne dla uczelni i całej Małopolski centrum badawcze – Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej Wydziału Inżynierii Lądowej, budynek laboratorium już stoi w Czyżynach (obok budynków Wydziału Mechanicznego, postępy w pracach można obserwować na bieżąco dzięki przekazowi online). Budynek laboratorium już stoi w Czyżynach (obok budynków Wydziału Mechanicznego). Trwa wyposażanie i uruchamianie urządzeń badawczych, m.in. dwóch tuneli aerodynamicznych o obiegu mieszanym. W laboratorium będą prowadzone badania modelowe i symulacje komputerowe dotyczące dynamicznego oddziaływania na smog i przewietrzanie miast oraz eksperymentalne badania wpływów środowiskowych i klimatycznych na rozwiązania inżynierskie. Wśród najważniejszych realizowanych tematów badawczych, oprócz tych związanych z oddziaływaniem wiatru w miastach, transportem zanieczyszczeń i sposobami dynamicznego wpływania na redukcję smogu, będą także problemy inżynierii wiatrowej, energetyki wiatrowej, wpływów środowiskowych na budowle i ludzi, aerodynamiki i dynamiki budynków, w tym badania obiektów budowlanych i konstrukcyjnych, narażonych na oddziaływanie wiatru i obciążenia śniegiem. Na budowę laboratorium uczelnia i Wydział Inżynierii Lądowej pozyskały środki m.in. z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego.
(mas)